Voor kwetsbare ouderen is luisteren de beste zorg

Ze halen het nieuws. Er wordt veel over hen nagedacht en gesproken door de ministers. Ze vormen een maatschappelijke uitdaging en kennen een specifieke problematiek. Kwetsbare ouderen. Wat hebben zij écht nodig van ons?

In mijn dagelijks werk mag ik voor kwetsbare ouderen zorgen. Tijdens deze zorg krijg ik met allerlei complexe medische dillema’s te maken. Wat aan de andere kant ook veel uitdaging geeft om te regelen dat deze cliënten de beste zorg krijgen. Maar wat is ‘de beste zorg’? Een vraag die niet zo makkelijk te beantwoorden is.

Verschil tussen ziekenhuis en zorginstelling

Een voorbeeld waarmee ik vaak te maken heb: het verschil tussen artsen in het ziekenhuis en de benadering vanuit een zorginstelling voor ouderen.

Ziekenhuizen werken volgens richtlijnen. Deze worden opgesteld naar aanleiding van wetenschappelijk onderzoek. De zorg voor ouderen is niet in deze onderzoeken meegenomen. Met als gevolg dat hier ook geen richtlijnen voor zijn. Dit betekent dus dat het vaak niet bekend is hoe cliënten reageren na een operatie. Het is ook niet bekend welke alternatieven er zijn voor een operatie of behandeling. Er wordt nu aan gewerkt om hier meer inzicht in te krijgen.

Simpelweg de klacht verhelpen?

In het televisieprogramma De Monitor wordt op dit vraagstuk ingezoomd. De makers volgen een mevrouw die door een breuk in haar heup in het ziekenhuis terechtkomt. Zij heeft een medische geschiedenis achter zich vanwege een doorgemaakte hersenbloeding en borstkanker. Daarna is haar leven erg zwaar geworden en ze laat haar kinderen weten dat behandeling in het ziekenhuis voor haar niet meer hoeft. Mevrouw wordt toch aan haar heup geopereerd en haar gezondheidssituatie gaat daarna snel bergafwaarts.

Bert Keizer, specialist ouderengeneeskunde, deelt in het programma zijn kijk op vanuit zijn ervaring als arts. “Artsen in het ziekenhuis zijn meesters in het verhelpen van de klachten en zij weten als geen ander wat daarvoor nodig is. Maar zij kijken naar het gebroken dijbeen. En niet naar de breuk in het leven van deze mevrouw.”

Andere mindset bij ouderen

Bert Keizer pleit voor een heel andere mindset waar het om ouderen gaat. Het genezingsproces staat niet voorop, maar wat de klacht of aandoening betekent voor de persoon. De cliënt wil weten wat een diagnose betekent voor zijn of haar dagelijks leven. En wat de impact is van de diagnose en de gevolgen daarvan.

Bij ZorgSpectrum zal de specialist ouderengeneeskunde een cliënt op die manier informeren en begeleiden. Want binnen de verpleeghuiszorg staan de artsen en de zorgverleners meer stil bij de vraag: waar is deze vrouw in haar leven? Met wat voor persoon hebben wij te maken? Een vorm van aandacht die niet makkelijk te geven is aan een ziekenhuispatiënt. Als zorgteam doen wij wel die paar stappen terug en gaan we ‘boven de situatie hangen’ om te kijken wat er allemaal speelt.

Dit maakt het voor mij zo interessant om op een revalidatieafdeling te werken. Omdat we daar vanuit de zorg en begeleiding van de cliënten kijken naar het holistische beeld. Cliënten ondersteunen in het maken van keuzes, hen vertellen wat de gevolgen hiervan kunnen zijn, zodat ze goed overwogen kunnen kiezen.

Luisteren

Zo hadden wij op de afdeling de zorg voor Meneer Pieterse. Hij was in het verleden getroffen door een beroerte en recent had hij er weer een gekregen. Met als gevolg dat hij hulpbehoevend werd. Dit was voor hem ondraaglijk. Hij had de overwogen keus gemaakt om op deze manier niet verder te willen leven. Meneer wilde zijn medicatie niet meer innemen en hij ontzegde zichzelf van eten en drinken.

De arts en de zorgverleners hebben daarop veel gesprekken gevoerd met meneer en zijn kinderen. We hebben de keus van meneer gerespecteerd en hem de zorg gegeven die hij vroeg. Als cliënten een weloverwogen besluit nemen over hun leven, raakt mij dit altijd diep.

Het is van groot belang dat we als zorgverleners heel goed luisteren naar de cliënt. Zeker als de klachten erger worden. Misschien is luisteren de beste zorg die we op dat moment geven kunnen.

Blogger: Arianne Brouwer