Over strobalen, afscheid nemen en het bejaardentehuis

1983, het staat mij nog helder voor de geest, die bewoner die in het bejaardenhuis woonde tussen de strobalen en het pruimtabak. En ik, ik mocht voor deze markante man zorgen. Ik denk eraan terug, na een zware tijd waarin ik veel afscheid van cliënten moest nemen.

Juist aan deze ene bewoner moest ik denken, na een periode waarin we veel afscheid namen van cliënten op de locatie kleinschalig wonen waar ik nu werk. Steeds dat laatste afscheid, dat doet wat met je, met het team, met de mantelzorgers, met familie en met alle vrijwilligers.

Als team hebben we dan ook samen met de arts, de psycholoog en de vrijwilligers een moment genomen om met iedereen die daar behoefte aan had te praten en bij dat afscheid stil te staan, om zo de heavy tijd te verwerken en af te sluiten.

De klompenmaker

Terug naar de betreffende bewoner in 1983. Hij was geboren en altijd blijven wonen in de polder tussen de kippen, tevreden met niets en niet gewend om ook maar één uitgave te doen.

Dat kon ook bijna niet als je klompenmaker was, vertelde hij. Je bent afhankelijk van een goede boom en als je het verkeerd trof, dan had je geen inkomsten. Dat was ook de reden waarom hij nooit getrouwd was. Verkering had hij wel gehad, maar als je zo’n ‘messie’ niks kunt bieden… en zo was het er jammer genoeg nooit van gekomen.

Strobaal op de fiets

Op een dag moest hij naar het bejaardentehuis, zoals dat toen nog genoemd werd. Met een strobaal op zijn fietsendrager kwam hij aan, zo heb ik mij laten vertellen. Ik schat in dat ‘sociaal isolement’ toen de indicatie was, voor zover een indicatie al nodig was om destijds naar een bejaardentehuis te gaan. Wat een cultuuromslag moet dat zijn geweest voor hem.

Gelijk een klik

Onze eerste kennismaking was toen ik als bejaardenverzorgster zijn kamer moest stofzuigen. Daar stond hij dan, een kleine man met een te korte broek die met een stuk touw werd omhooggehouden. We hadden gelijk een klik.

Na een kort gesprekje tikte de pruimtabak door de stofzuigerbuis. Onder zijn bed lag preventief een groot broodmes onder een bruin dienblad verstopt, tegen de inbrekers.

Aandacht deed hem goed

In zijn kamer stond een tafel en een oude kast, allemaal krijgertjes. Dat deerde hem niet. Hij was relatief gelukkig, en met een jonge borrel zelfs gelukkig. Daarnaast deed de aandacht die hij nooit zo gekend had hem zichtbaar goed.

Onze gesprekken waren veelzijdig. We bespraken de dagelijkse gang van zaken, het verleden en er waren veel gesprekken over macht. Mussolini, Stalin en Hitler waren in zijn ogen ‘machtige mensen’ en ook ‘Etioppie’ was een geliefd onderwerp.

Daarnaast had hij oog voor de verzorging. Zo vroeg hij mij of ik mijn haar had laten ‘pippelementen’ na mijn eerste en enige permanent.

“Gefiliciteerd!”

In die tijd ben ik ook getrouwd en zoals in die tijd gebruikelijk was, kwam er een bewonersreceptie. Collega’s maakten iets moois van de zaal en bewoners kochten een cadeau voor je. Op die dag kwam ook hij naar de receptie. Hij had diep in de buidel getast en een cadeau voor mij laten kopen: “Drie witte bloempotten voor 10 gulden!”

Gehesen in zijn nette pak, broek tot op de kuiten, kwam hij binnen aan de arm van een verzorgster. Duidelijk uit zijn comfortzone. Hij ‘filiciteerde’ mij en ging vervolgens naar mijn man. “Gefiliciteerd hoor en ja die wijven hier zijn ook zo mans.”

Vervolgens vertrok hij gelijk weer naar zijn veilige plaats… de oranje bank midden in de ontvangsthal, waar hij een borrel op ons nam. Dat hij dat voor mij over had, maakte toen diepe indruk op mij.

Tot zijn dood heeft hij in het bejaardentehuis gewoond. Als verzorgenden stonden wij aan zijn graf… er was verder bijna niemand.

Afscheid nemen

Afscheid nemen is van iedere tijd. Herinneringen zijn waardevol.

Afgelopen week nog hebben wij weer afscheid moeten nemen van een cliënt. Haar familie gaf aan: “Ze heeft hier echt kwaliteit van leven gehad.” Ik zie dat als een compliment, want in welke tijd je ook leeft, wat voor persoon je ook bent, die kwaliteit tot op het laatst, die gun je echt iedereen.

Blogger: Teuni van den Heuvel, Hoofd Zorg & Welzijn