Ouderenzorg in Australië
“Well hello, nice to see you! Welcome in Annesley!” Twee vriendelijke gezichten kijken me aan. Het zijn manager Michael en hoofdzuster Jo-Anne van Annesley Nursing Home, een verpleeghuis in Australië. Benieuwd naar de ouderenzorg in andere landen, neem ik tijdens m’n verblijf in The land Down Under een kijkje in een van de verpleeghuizen in de stad Perth.
Annesley ligt in het complex Rowethorp. Als ik rondloop, zie ik een plek die overgoten is met zon, brede straten met bungalows en enkele gebouwen met twee verdiepingen, veel groen én verwijsbordjes naar de pharmacy, doctor, physiotherapy. Ook zijn er veel mensen met rollators op straat. Rowethorp blijkt een residential village, een ‘seniorendorp’. Het lijkt wel Benidorm!
Huisje - boompje - zuster
Michael legt uit dat er in heel Australië veel van dit soort ‘dorpen’, of eigenlijk wijkjes zijn. Zodra men minder mobiel wordt of wat meer gemak van diverse zorgverleners om zich heen wil, kan men daarheen verhuizen. De meeste huizen hebben een tuintje, en op enkele plekken staan wat grotere gebouwen: de verpleeghuizen.
Vergelijkbaar en toch ook niet
Als de gezondheid van ouderen achteruitgaat, streeft ook de Australische overheid ernaar om hen zo lang mogelijk nog thuis te laten wonen. Met hulp van thuiszorg, huisarts, en waar nodig fysiotherapie.
Lukt dat niet meer, dan staat op de grotere residential villages een verpleeghuis, voor 30 tot 120 bewoners. Er zijn afdelingen voor dementerende cliënten maar ook palliative care, vergelijkbaar met onze somatiekafdeling. Het beroep specialist ouderengeneeskunde bestaat niet in Australië, de huisarts komt op verzoek 2-3 keer per week langs.
Op de afdeling Transitional Care kun je na opname of operatie in het ziekenhuis tot 12 weken verblijven voor herstel. Maar revalidatieafdelingen met multidisciplinaire behandeling en overleg zoals wij kennen, die bestaan hier niet, volgens Jo-Anne.
Jaarlijks gesprek met de cliënt
Eens per jaar wordt de cliënt besproken met de zorg en behandelaren en worden de lopende problemen doorgenomen, te vergelijken met ons zorgplan. De hoofdverpleegkundigen zijn verantwoordelijk voor Advance Care Planning: ze vragen onder andere naar wensen ten aanzien van reanimatie en ziekenhuisopname.
Een pilletje om rustig te blijven
Opvallend genoeg is er nauwelijks betrokkenheid van een psycholoog. Hoe kan dat, vraag ik me af. De stemming of gedragsproblematiek bij mensen met dementie of hersenbeschadiging zal in Australië toch niet veel anders zijn dan in Nederland?
De psycholoog blijkt incidenteel wel ingezet te worden, maar net als de huisarts komt deze van buitenaf, heeft geen directe betrokkenheid met het zorgteam, en komt alleen in de ernstige gevallen.
Verder wordt er vooral vaak kalmerende medicatie voorgeschreven. Iets waarvan ik een knoop in m’n maag krijg, en de manager ook aangeeft dat hij dit graag anders zou willen. Hoewel we in Nederland ook echt nog wel eens medicatie inzetten bij bepaald gedrag, proberen we dit zo min mogelijk te doen. Juist door nauwe observatie en samenwerking met zorg en therapeuten proberen we gedrag te begrijpen en te beïnvloeden, door bijvoorbeeld een andere manier van reageren op het gedrag, verandering van onderdelen in de omgeving van de cliënt, of andere tijdstippen van zorg. Niet-medicamenteuze behandeling heet dat. Dit gebeurt ook wel in Australië, naar beste inzicht van de zorgmedewerkers, maar niet structureel. Michael heeft oren naar onze manier van multidisciplinaire samenwerken!
Groot, lang en veel
Het is tijd voor de rondleiding door Jo-Anne. Ik zie grote lichte huiskamers met een binnentuintje, waar mensen rondscharrelen, rond de televisie in grote zetels zitten of met z’n zessen op een rij in hun bed liggen. De gangen met slaapkamers zijn lang, er zijn immers veel bewoners per afdeling: gemiddeld 30. Het doet me denken aan enkele jaren geleden, voordat de Nederlandse verpleeghuizen overgingen op kleinschalig wonen.
Het merendeel van de slaapkamers is voor één persoon, maar er zijn ook zeker nog tweepersoonskamers. Mensen kiezen hier ook nog wel eens zelf voor, het geeft hen immers gezelschap.
Hartverzakking
Ik schrik me rot als ik een knalharde stem door de intercom hoor, met verzoek of zuster A naar plek X wil komen. Of dit een noodgeval is, vraag ik aan Jo-Anne. “Nee”, zegt ze, “dit is ons systeem om personeel op te roepen.” Ik bedenk me dat doofheid in dit geval niet zo erg is, dat voorkomt vast onrust en enkele hartverzakkingen bij cliënten…
Thuis wonen met dementie, een enorme uitdaging
Tenslotte ben ik nieuwsgierig naar de thuissituatie. Hoe redt de ouder wordende mens zich, en hoe redt de huisarts zich hierin? Het blijft even stil. “Lastig” is dan het antwoord. De thuiszorg doet wat ze kan, maar – net als in Nederland – is ook hier een personeelstekort. Casemanagers zijn er niet om de cliënt en mantelzorgers te ondersteunen. Sociale activiteiten zijn er wel in de seniorenwijken, maar niet of nauwelijks buiten dit soort dorpen. Er is daar ook meer eenzaamheid.
Bij duidelijkere tekenen van dementie wordt de patiënt doorgestuurd naar de geriater. Dat de huisarts zelf de diagnose stelt, gebeurt nauwelijks. Die diagnose kan immers het rijbewijs afnemen, en daarmee de arts-patiëntrelatie verslechteren. Dat wil de huisarts liever niet. Je kan raden welke invloed dit heeft op de verkeersveiligheid…
Nederland of Australië?
Ik maak m’n balans op.
Een zonovergoten seniorendorp vol palmbomen, met alle zorgfaciliteiten en sociale activiteiten in de buurt klinkt goed. Ook in de verpleeghuizen zijn de meeste behandelaren aanwezig die samen met de verpleegkundigen proactief hun eigen kunde inzetten, werkt men met een zorgplan en heeft men aandacht voor wensen ten aanzien van eventuele behandelbeperkingen.
Verder komt veel op me over als Nederland van jaren terug, en mis ik de frequente afstemming tussen de diverse behandelaren, inclusief arts en psycholoog. Ook mis ik de ondersteuning van casemanager om klachten, gedrag en medicatiegebruik gezamenlijk aan te pakken.
Het zal vast komen door wat je gewend bent, maar wat betreft de ouderenzorg kies ik vooralsnog voor het Hollandse ‘Oost West, Thuis Best’.
Ik neem afscheid, en als de manager aangeeft in 2018 naar Nederland te komen om te zien hoe we daar werken, nodig ik hem uit om bij Zorgspectrum een kijkje te komen nemen. Dat neemt hij met beide handen aan, leuk!
Blogger: Geerte van der Poel, arts ouderengeneeskunde
