We kijken elkaar aan na het gesprek. “Fijn dokter, dat ze gewoon hier in het gebouw kan blijven, dat ze niet ver weg hoeft.” Haar zoon haalt opgelucht adem en ik knik hem bemoedigend toe.

Mevrouw De Groot woont al enkele jaren bij mij op de afdeling. Ze is een vriendelijke vrouw, altijd in voor grapjes. Soms moet je je grap wel even herhalen, haar gehoor is niet zo best meer. Vroeger was ze docente biologie op een middelbare school. Ze hield van praten, was graag onder de mensen. En nog steeds!

Het hele gebouw door

Vijf jaar geleden kreeg ze een herseninfarct, waardoor ze minder kracht heeft in haar linkerarm en linkerbeen. Ze kon niet meer zelfstandig wonen en is na haar revalidatie verhuisd naar de somatische afdeling.

Vanaf daar gaat ze in haar rolstoel het hele gebouw door. Behendig vooruit trippelend, of zichzelf achteruit duwend. De lift in, naar beneden, de lift uit, naar het restaurant waar de activiteiten of gezamenlijke maaltijden plaatsvinden. Ze geniet er ontzettend van en praat graag honderduit tegen haar medebewoners.

Met z’n allen op tafel

Mevrouw De Groot woont in een eenpersoonskamer. Althans, meestal. Als ze een infectie heeft, wordt ze wat verwarder en ziet ze meer mensen in haar kamer dan wij kunnen waarnemen. Die mensen staan zelfs wel eens bij haar op tafel te dansen! De brutaliteit...

Gaandeweg blijkt het niet alleen bij die ‘extra mensen’ te blijven. Ze blijft vaker in haar eigen verhaal, in haar wereld hangen. Ze haalt de weekplanning door elkaar en komt beneden dan vragen waarom er geen fysio is. Waarop de zorg geduldig uitlegt dat het nog ochtend is, dan is er nooit fysio. Dat is morgenmiddag weer.

Gedesillusioneerd trippelt mevrouw De Groot dan weer achteruit de lift in, terug naar haar kamer. Om vervolgens te vragen of het al tijd is voor het borreluurtje, of het avondeten.

Dit is mijn kamer!

Het gebeurt steeds vaker dat ze op zoek gaat naar activiteiten die er niet zijn. Ze is een veelvuldig liftgebruiker geworden. Want ondertussen weet mevrouw De Groot ook niet meer goed waar ze woont. Ze wordt dan door de zorgverleners vriendelijk begeleid naar haar eigen etage. Of ze medebewoners herinneren haar eraan dat de kamer waar ze probeert binnen te gaan niet de hare is en ze rechtsomkeert mag maken.

Ze hoeft toch niet weg?

Inmiddels is de diagnose dementie gesteld. In het familiegesprek wordt het advies gegeven om mevrouw te laten verhuizen naar een afdeling met meer begeleiding en ‘warme zorg’, zoals we dat noemen in de verpleeghuiswereld. De diagnose komt niet geheel onverwacht, haar zoon had dit vermoeden ook al. Dan vraagt hij: “M’n moeder hoeft toch niet heel ver weg van haar huidige woonplek?”

Gelukkig kunnen we daarin geruststellen, er zijn meerdere afdelingen voor dementerende cliënten binnen de instelling. En zelfs in hetzelfde gebouw! Dan kan ze toch naar dezelfde activiteiten blijven gaan en bekenden blijven ontmoeten. Dit stelt haar zoon gerust.

“En toch…”, vraagt hij wat aarzelend, “Wat nou als ze heel erg dement wordt, moet ze dan wéér verhuizen?” Gelukkig kunnen we opnieuw deze zorg wegnemen: in principe kan mevrouw dan gewoon op die dementieafdeling blijven.

Steeds weer aanpassen

Nieuwe bewoners van een verpleeghuis en hun familie krijgen veel over zich heen: zoveel indrukken, zoveel vragen, zoveel zaken die nog geregeld moeten worden. Ook als de cliënt er al een tijdje woont. Er is geleidelijk aan achteruitgang, verergering van aandoeningen of nieuwe diagnoses. Zoals dementie. Dat moet je toch even verwerken.

En als klap op de vuurpijl adviseren een arts en zorgteam dan om nogmaals te verhuizen! Dat laatste was toch niet wat familie voor ogen had toen hun partner of ouder in het verpleeghuis werd opgenomen… Begrijpelijk dat dat hun wereld even op z’n kop zet!

Eerder informeren

Het is gebruikelijk dat we als zorgverleners onze cliënten en mantelzorgers bij opname informeren over de zorgmogelijkheden op de huidige afdeling.

Het lijkt me goed om hen ook vroegtijdig al te informeren over eventuele ‘verpleeghuiscarrières’ in het geval dat de situatie van een cliënt verandert. Bijvoorbeeld als er bij dementie andere of intensievere zorg nodig is dan op de huidige afdeling geboden kan worden. En welke opties er dan binnen ons verpleeghuis zijn waar een cliënt naar toe kan verhuizen. Dat kan een stukje geruststelling voor de toekomst geven. Weten wat je kan verwachten. Ontzorgen. En dat is toch wat we uiteindelijk allemaal willen?

Blogger: Geerte van der Poel, Specialist Ouderengeneeskunde