Ik werk als verpleegkundige in de zorg bij de mensen thuis, ook wel Bij U Thuis genoemd. Meneer Renkema* is een 55-jarige man met een progressieve spierziekte. Zijn echtgenote zorgt nu 2 jaar continu voor hem en ook woont zijn jongste dochter van 16 jaar thuis. Er zijn nog twee dochters, maar die studeren en komen alleen in de vakanties of weekenden naar huis.

Ik ben contactverzorgende van meneer Renkema, die dagelijks een uur zorg van ons team krijgt. Hij gaat de laatste tijd achteruit, waardoor er vorige week een tillift is besteld voor meer veilige ‘verplaatsingen’. Die noemen wij transfers: van bed naar stoel en dergelijke. Maar die lift is nog niet geleverd. Vandaag zal ik proberen meneer Renkema te douchen, maar ik vraag me af: heeft hij hier de kracht voor?

Spongebob is er klaar voor

Voor ik aan meneer Renkema ga verplaatsen naar de douche boven, wil ik zijn algehele conditie bepalen. Ik zie een bepaalde spanning in zijn gezicht en ineens begrijp ik het.

Ik vraag aan hem: “Bent u er klaar voor?”

Er verschijnen een paar kraaienpootjes aan de zijkant van zijn ogen, het teken dat hij blij is. Hij antwoordt bijna onverstaanbaar: “als Spongebob”.

Ik weet dat deze familie vaak naar de animatieserie Spongebob keek, waarin je de uitdrukking ‘ik ben er klaar voor, ik ben er klaar voor’ vaak hoort.

Vermoeide indruk

 De voorbereidende handelingen zijn gedaan, zoals het aantrekken van pantoffels met antislip en het loskoppelen van de katheterzak.

Tijdens het aantrekken van zijn pantoffels merk ik dat meneer Renkema sneller ademt, wat vaker het geval is. Ik vraag of mevrouw me wil helpen meneer van zijn bed naar de stoel te brengen.

De douche is boven, maar meneer moet hiervoor twee keer ‘overstappen’ voor hij met de traplift naar boven kan. Zijn benen lijken zwaarder aan te voelen en bij inspanning, zoals het rechtop gaan zitten op de rand van het bed, maakt meneer gelijk een vermoeide indruk. Toch moet ik een inschatting maken of we doorgaan en dat vind ik best spannend.

Ik begin hardop te denken en daarmee geef ik aan dat meneer Renkema vandaag moeite heeft met de handelingen. Ik besluit hem NIET te douchen.

Dit vindt hij erg moeilijk, want het liefst wil hij douchen, maar dit kost hem nu te veel kracht.

Onverwacht mooi

Na deze grote teleurstelling, verzorg ik meneer geheel op bed: wassen, aankleden, scheren, haren kammen. Ik vraag of hij vannacht geen last heeft gehad van de cavia’s die achter het bed staan in een grote kooi. Zijn echtgenote vertelt onverwachts een prachtig verhaal over zijn leven vroeger, het weekeindje weg wat hij pas nog met familie heeft kunnen doen en het boek wat hij eerder heeft geschreven.

Op deze manier vliegt het uur om en krijgen beiden de tijd om over emoties en vroeger te praten.

Het niet kunnen douchen is niet meer belangrijk en ook ik ben onder de indruk van de dingen die mij vandaag verteld worden. Ik besef dat het echt een hele eer is om contactverzorgende voor deze familie te zijn.

Helaas overlijdt meneer Renkema ruim 14 dagen later in het ziekenhuis aan de gevolgen van een flinke longontsteking.

Was dit de juiste beslissing?

Als ik hoor van zijn overlijden, gaat door mijn hoofd: heb ik op dat moment dat ik besloot hem niet te douchen, de juiste beslissing genomen? Of had ik meneer Renkema alsnog met douchen moeten helpen met het besef dat dit misschien wel de laatste keer zou kunnen zijn?

Met collega’s praat ik over dit dilemma. De inhoud van de discussie gaat niet alleen over een veilige transfer, maar ook over het eventuele verloop van deze spierziekte. Mijn conclusie is dat ik inderdaad de juiste beslissing heb genomen.

Bij moeilijke of ingewikkelde situaties kunnen we elkaar altijd op dat moment bellen voor overleg. Dat is fijn om te weten.

Blogger: Jacqueline Switzar

*Het betreft hier een gefingeerde naam.